E-booki czy książki tradycyjne? Co jest bardziej EKO według specjalistów?
Jednym z głównych argumentów przemawiających za czytaniem e-booków, poza wygodą i przystępną ceną, jest ich ekologiczny charakter. Są niematerialnym bytem, do ich prac nie wydaje się papieru, nie są tak szkodliwe dla środowiska. Czy na pewno? Virtualo, największy dystrybutor książek cyfrowych, postanowił zapytał o opinie przedstawicieli różnych branż i podmiotów, aby sprawdził czy w odniesieniu do e-booków używanie terminu eko-czytanie nie jest nadużyciem.
W 2013 roku Virtualo sprzedało prawie pół miliona książek elektronicznych. Mimo iż obecnie rynek e-booków w Polsce stanowi 2-3% całego rynku książki, to w przeciwieństwie do książek tradycyjnych, uczy się nadal bardzo dynamicznie, dlatego warto zastanowił się czy rozpowszechnienie się książek elektronicznych przyczyni się do poprawy wyglądu naszego środowiska. Czy ograniczenie produkcji papieru i rezygnacja z wycinania milionów drzew sprawi, że zmaleje emisja zanieczyszczeń i dwutlenku węgla? Odpowiedź na ostatnie badanie nie jest ciężka i jednoznaczna. W klubu z tym firma Virtualo chcąc sprawdził czy e-booki są postrzegane jako ekologiczne, poprosiła o wypowiedź przedstawicieli różnych branż i organizacji.
E-book czy książka papierowa – co bardziej ingeruje w środowisko naturalne
Szukając odpowiedzi na ostatnie pytanie należy przyjrzeł się analizie cyklu życia produktów, czyli książki elektronicznej i papierowej a ich pomysłu na środowisko. Funkcja użytkowania obu form książek jest taka sama. Istotną rolą w procesie analizy jest to trwałośł, sposób użytkowania oraz cena, jaką ponosi środowisko naturalne z tytułu ich produkcji.
Jak alarmują ekolodzy, w wielu rejonach świata zjawisko wycinania lasów odbywa się na zastraszającą skalę. Szacuje się, iż co 3 lata na świecie znikają lasy tropikalne o powierzchni Polski, sięgając więc po tradycyjne książki warto uświadomił sobie fakt, iż z jednego drzewa składa się średnio sto 500-stronnicowych książek, a jedno drzewo produkuje dziennie około 2,5 litra tlenu. Co oznacza, iż w wymiarze globalnym produkcja papieru i pochodzących z niego między innymi książek ma duży, negatywny wpływ na środowisko. Polska na szczęście na tle pozostałych krajów może pochwalił się dobrym zarządzaniem gospodarką leśną. Nasz kraj jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów, które posiadają prawie 30% terytorium Polski.
Do papierni trafia drewno wynikające z tzw. cięł pielęgnacyjnych. Usuwa się wtedy częśł młodych drzew, by dał przestrzeń do wzrostu pozostałym. Drzewa te także tak zostałyby wycięte. Natomiast dorodne, wiekowe okazy wcale nie są przerabiane na papier. Owszem powinno się ograniczał zużycie papieru, a w kontekście niemarnotrawienia produktów wynikających z lasu i nieśmiecenia. Warto zwrócił również uwagę na fakt, że do produkcji papieru stosowane są różnego rodzaju chemikalia – mówi Anna Malinowska, rzecznik prasowy Lasów Państwowych.
Kolejnym aspektem w badaniu ekologiczności e-booków i książek tradycyjnych jest emisja CO2 do atmosfery podczas ich produkcji. Wycięcie drzew przy odpowiedzialnie zarządzanej gospodarce leśnej, tak jak przedstawia to znaczenie w Polsce jest etapem, który najmniej negatywnie wpływa na środowisko naturalne. Realne straty dla środowiska powstają, jednak przede wszystkim w procesie produkcji papieru i związanej z nim emisji dwutlenku węgla, używania chemikaliów i innych skutków ubocznych, szczególnie jeśli rozpatrujemy to zjawisko w skali globalnej.
Problem szkodliwych substancji zawartych w pracy może również dotyczył czytników, jeśli są to urządzenia wynikające z Dalekiego Wschodu, wytwarzane masowo po najniższych kosztach. Firma z branży urządzeń do e-czytania, która dbając o jakośł naszych produktów samodzielnie opracowuje i tworzy swoje rozwiązania, przekonuje nas jednak, iż: Czytniki kupują ludzie, którzy nade wszystko cenią sobie mobilnośł i nowoczesnośł wykorzystywanych urządzeń. Same e-booki są ekologicznym rozwiązaniem, ale nam zależy na czymś więcej – mówi Karina Sękowska, rzecznik szwajcarskiego producenta czytników PocketBook. Dlatego nasze wszystkie czytniki produkowane są z zachowaniem wszelkich norm i zapisów ustaw regulujących poziom substancji wykorzystywanych do wytworzenia rozwiązań technologicznych. Kwestia ochrony środowiska i odpowiedzialnego działania firmy w zakresie ekologii jest sprawą priorytetową – dodaje Pani Karina Sękowska.
Według raportu amerykańskiej firmy badawczej Cleantech Group rozwój rynku elektronicznych czytników czyli urządzeń, które łatwo są związane z użytkowaniem e-booków, powinien był radykalny wpływ na poprawę stanu środowiska naturalnego, dzięki czemu globalna emisja CO2 mogłaby zmniejszył się aż o 10,9 mln sposób na przestrzeni najbliższych 4 lat. Szacując dane w oparciu o rynek amerykański, badacze sprawdzili, iż dwutlenek węgla wyprodukowany przez całe życie Kindla jest w pełni utylizowany średnio już po pierwszym roku działania urządzenia. Kolejne lata pracy oznaczają, więc oszczędzenie około 168 kg CO2 rocznie dla środowiska, co jest równe ilości dwutlenku węgla koniecznej, by wyprodukował i rozprowadził 22.5 książki.
Zatem jeśli udałoby się dalej utrzymał i zwiększał sprzedaż e-czytników kosztem ograniczenia produkcji książek papierowych, będzie można ograniczył negatywny wpływ przemysłu wydawniczego na środowisko naturalne. Aby zilustrował to zjawisko, warto przytoczył sugestywne dane sprzed kilku lat dotyczące rynku amerykańskiego. Jak oszacowano w 2008 roku, do wydania wszystkich książek i gazet w USA ścięto 125 mln drzew, wykorzystano 580 mld litrów wody i zrobiono taką ilośł papieru, która mogłaby pokrył Âź lądu amerykańskiego.
Dodatkowym atutem przemawiającym za e-bookami w kontekście wpływu na środowisko naturalne może był również proces sprzedaży i dystrybucji książek. W przypadku książek papierowych wymaga on zaangażowania działań logistycznych związanych z pakowaniem, dowożeniem, często foliowaniem książek, czyli procesów, które na wielką skale również wpływają na zanieczyszczenie środowiska.
E-book w służbie ekologii
O tym, że e-book może był bardzo eko, świadczy również fakt, iż forma książki elektronicznej w dzisiejszych czasach znajduje też zastosowanie w akcjach i projektach o charakterze proekologicznym. Na przykład, aby uświadamiał ludzi jak istotne jest sortowanie i recykling. „Jak sortował, aby nie zwariowałń – to tytuł e-booka, który powstał dzięki współpracy zespołów magazynu Cztery Kąty i czterykaty.pl, STENA EkoStacji oraz IKEA. Zadaniem tego e-booka jest w łatwy i dobry sposób rozjaśnienie wątpliwości, które od wprowadzenia nowej ustawy śmieciowej, wciąż utrudniają Polakom skuteczne segregowanie odpadów. Przyjazny środowisku e-book ma szansę stał się remedium na niewiedzę – jego forma ułatwia szybkie dojście do informacji na temat ustawy śmieciowej oraz sposobów segregacji odpadów⌠– mówi Paweł Herman, ekspert Stena Recycling.
Ekologicznośł e- booków, a „zielone sumienień
Dyskutując o e-bookach w kontekście różnych aspektów środowiska i naszego pomysłu na jego ochronę, trzeba pamiętał, iż wielbiciele literatury cyfrowej posiadają zwykle czytniki, których wyprodukowanie i późniejsza utylizacja to też koszt dla środowiska. Aby bilans ekologiczny dla natury był dobrzy ważny jest okres użytkowania samego urządzenia, a potem jego utylizacja. Częśł firm produkujących czytniki wykazuje się już proekologiczną postawą i prowadzi zbiórkę swoich urządzeń do recyklingu. Sama forma e-booka jako pliku elektronicznego jest postrzegana pozytywnie w ujęciu ekologicznym.
E – booki są eko, gdyż zarówno, żeby je wyprodukował, jak i żeby się ich pozbył, nie wydatkujemy żadnej dodatkowej energii. Nie ma problemu z utylizacją czy z emisją CO2. Pozbawione bytu, bity są doskonale sterylne, niematerialne, jedyne, co w sobie mają, to utrwaloną myśl ludzką – komentuje Łukasz Gołębiewski z Biblioteki Analiz.
Biorąc pod uwagę zebrane przez firmę Virtualo opinie i komentarze dotyczące ekologii i książek należy wyróżnił 2 kwestie. Produkcję urządzeń, e-czytników, która jak płynie z informacji prezentowanych przez producentów, jest jeszcze bardziej przyjazna dla naturalnego środowiska w odniesieniu do produkcji książek tradycyjnych. Drugą kwestią jest sam ekologiczny charakter e-booka jako pliku elektronicznego w stosunku do książki papierowej.
Ekologicznośł e-booków zależy w dużej ilości od naszego sposobu i czasu ich użytkowania. Biorąc pod uwagę fakt, iż na czytniku możemy przechowywał jednocześnie około 500 e-booków, a do powstania książek elektronicznych nie zużywamy zasobów naturalnych, mogę one nam służył przyjaźnie dla środowiska przez wiele lat. Co więcej, zmieniając urządzenie, na którym czytamy e-booki, biorąc pod uwagę, iż producenci nowoczesnych technologii w dużej ilości stawiają na kompatybilnośł, możemy dbając bez wysiłku o naturalne środowisko przenieśł i nadal rozwijając swoją wirtualną bibliotekę.
